Śmietka kapuściana – skuteczne zwalczanie szkodnika w kapuście

Śmietka kapuściana to jeden z najbardziej uciążliwych i groźnych szkodników w uprawie roślin kapustnych. Pomimo jej niewielkich rozmiarów jej obecność może prowadzić do poważnych strat w plonie — zwłaszcza w kapuście, kalafiorze, brokule i rzepaku.
W tym artykule dowiesz się m.in. jak rozpoznać śmietkę kapuścianą, jakie objawy świadczą o jej obecności oraz jak skutecznie ją zwalczać.

Czym jest śmietka kapuściana?

Śmietka kapuściana to niewielki owad, z wyglądu przypominający muchę, jednak mimo swoich niepozornych rozmiarów może wyrządzić poważne szkody w uprawach.

Najwięcej szkód śmietka kapuściana wyrządza nie jako dorosły owad, lecz w postaci larwy. To właśnie wtedy, przebywając w glebie, intensywnie uszkadza korzenie roślin kapustnych, takich jak kalafior, brokuły czy rzepak.

W przypadku ataku śmietki kapuścianej, w korzeniach roślin można dostrzec charakterystyczne, wyraźnie wydrążone tunele. Są one efektem żerowania larw, które uszkadzają tkanki rośliny, prowadząc do powstania pustych przestrzeni w korzeniach.

Jak rozpoznać śmietkę kapuścianą – wygląd śmietki kapuścianej

Wygląd śmietki kapuścianej jest zależny od obecnego cyklu życia w jakim się znajdują:

• Poczwarka (zimująca forma). Śmietka kapuściana zimuje w glebie w formie poczwarki o brązowo-żółtym kolorze. Potocznie nazywana jest również bobówką. Mierzy ona około od 5 do 7mm. To właśnie w tej formie śmietka kapuściana przetrzymuje zimę.​ Śmietkę kapuścianą można najczęściej spotkać w glebie, w bezpośrednim sąsiedztwie korzeni roślin, na których wcześniej żerowały jej larwy.

• Dorosły owad (muchówka). Wiosną, gdy temperatura gleby wzrasta do około 10 stopni, z poczwarek wykluwają się dorosłe muchówki.Ich ciało osiąga długość około 6–7 mm i jest ubarwione na szaro z ciemniejszymi pasami na tułowiu. Samce są nieco mniejsze i ciemniejsze, podczas gdy samice są większe, jaśniejsze i mają brunatno-czarne zabarwienie.

• Jaja larw. Samice składają jaja w pobliżu roślin kapustnych zwykle u nasady roślin kapustnych, rozpoczynając nowy cykl życia. Jajo śmietki kapuścianej ma białą, podłużną formę i osiąga długość około 1,2 mm.

• Larwa (żerująca forma). Białe, beznogie larwy żerują na korzeniach roślin, powodując największe szkody w uprawach.

Larwy śmietki kapuścianej z pierwszego pokolenia, po zakończonym intensywnym żerowaniu, który może trwać nawet do 30 dni zagłębiają się w glebę i przechodzą w stadium poczwarki. Z nich po czasie wylęgają się dorosłe muchówki, rozpoczynając kolejny cykl rozwojowy. W ciągu sezonu wegetacyjnego zwykle występują trzy pokolenia śmietki kapuścianej, choć w sprzyjających warunkach pogodowych może pojawić się nawet czwarte.

Objawy żerowania śmietki kapuścianej

Pierwszym niepokojącym sygnałem obecności śmietki kapuścianej w uprawie kapusty jest spowolnienie wzrostu roślin. Liście zaczynają więdnąć, przybierają szarawy odcień, a w końcu zamierają – wynika to z uszkodzenia systemu korzeniowego, który nie jest w stanie dostarczać wody i składników odżywczych. Larwy najpierw niszczą korzenie boczne, a następnie wgryzają się do wnętrza korzenia głównego, tworząc w nim charakterystyczne tunele. Na szyjce korzeniowej często pojawiają się brunatne plamy, a końcówka korzenia ciemnieje i gnije. Silnie porażone rośliny łatwo wyjąć z ziemi – ich system korzeniowy jest niemal całkowicie zniszczony. Na jednej roślinie może żerować nawet 200-300 larw, gdzie już zaledwie kilka z nich może zniszczyć całkowicie warzywo.

Jakie szkody może wyrządzić śmietka kapuściana w uprawie?

Larwy pierwszego pokolenia śmietki kapuścianej żerują głównie na korzeniu głównym oraz szyjce korzeniowej roślin kapustnych. Zaledwie kilka larw wystarczy, aby zatrzymać wzrost lub całkowicie zniszczyć warzywo. W przypadku kapusty liście zaczynają więdnąć i przybierają ołowianoszary kolor, a roślina traci zdolność do formowania zwartych główek, przez co staje się niezdatna do spożycia. Uszkodzenia na wczesnym etapie rozwoju zwiększają podatność roślin na inne choroby, takie jak np. sucha zgnilizna.

Poza kapustą, larwy mogą także uszkadzać inne warzywa, takie jak kalarepa, rzodkiew, rzepak czy brokuł wygryzając korytarze w korzeniach i powodując ich uszkodzenie.

Profilaktyka – kluczowe działania zapobiegające pojawieniu się śmietki kapuścianej

• Stosuj co najmniej czteroletnią zmianę upraw roślin kapustnych na tym samym polu, by przerwać cykl żerowania śmietki kapuścianej

• Zachowaj izolację plantacji kapustnych od innych upraw kapustnych oraz roślin przyciągających muchówki np. rzekapku  w celu ograniczenia migracji szkodnika

• Wykonuj głęboką orkę po zbiorach, aby zniszczyć zimujące brązowe poczwarki tzwn. „bobówki” w glebie

• Regularnie niszcz chwasty kapustowate, stanowiące źródło nektaru dla dorosłych muchówek

• Unikaj zakładania plantacji w sąsiedztwie roślin długo kwitnących, ponieważ mogą one przyciągać muchówki, w tym śmietkę kapuścianą.

• W przypadku niewielkich upraw warzyw kapustnych skutecznym rozwiązaniem może być stosowanie osłon, np. agrowłókniny, które fizycznie uniemożliwiają muchówkom składanie jaj przy roślinach

• Aby dodatkowo zapewnić ochronę roślinie już na samym starcie, zapraw rozsadę środkiem Verimark 200 SC lub DeliaStop, przed wsadzeniem kapusty w pole

Monitoruj uprawy, wykorzystując żółte tablice lepowe lub pojemniki – przyciągają one dorosłe muchówki śmietki kapuścianej, co pozwala na szybkie wykrycie obecności szkodnika i podjęcie odpowiednich działań we właściwym momencie.

Czy warto opryskać uprawy na śmietkę kapuścianą?

Zwalczanie śmietki kapuścianej za pomocą środków ochrony roślin nie gwarantuje pełnej skuteczności, dlatego wielu rolników podchodzi do nich z rezerwą. Kluczowe znaczenie ma jednak właściwy termin wykonania oprysku – to on decyduje o efektywności zabiegu. Najważniejsze jest więc systematyczne monitorowanie upraw, zwłaszcza w okresach wzmożonej aktywności szkodnika, czyli na początku wiosny, na przełomie kwietnia i maja oraz latem, w okolicach lipca. Należy regularnie sprawdzać obecność owadów za pomocą pułapek feromonowych, żółtych tablic lepowych lub pojemników. Jeśli w ciągu trzech dni odłowi się choć jedną muchówkę, należy opryskać uprawę.

Skuteczność oprysków zależy przede wszystkim od fazy rozwojowej śmietki kapuścianej. Jeśli nie monitorujemy uprawy i wykonamy zabieg zbyt późno – na przykład wtedy, gdy larwy są już aktywne i żerują na korzeniach – efektywność środków ochrony może być znacznie ograniczona. Dlatego tak istotne jest bieżące obserwowanie plantacji. Najlepszym momentem na zastosowanie oprysku jest chwila, gdy w pułapkach zaobserwujemy obecność jednej muchówki w ciągu trzech dni. Wskazuje to na moment składania jaj – zanim larwy zdążą się wylęgnąć i rozpocząć żerowanie, co daje największą szansę na skuteczne zwalczenie szkodnika.

Opryski pozostają jedyną dostępną formą interwencyjnego zwalczania śmietki kapuścianej w momencie, gdy działania zapobiegawcze okażą się niewystarczające. Choć nie gwarantują one pełnej skuteczności, to przy właściwym monitoringu i odpowiednim momencie aplikacji mogą znacząco ograniczyć liczebność szkodnika i uratować plon.

Jakie opryski na śmietkę kapuścianą?

Śmietka kapuściana to poważny problem w uprawach kapustnych, a do jej zwalczania dostępnych jest kilka skutecznych substancji. My jednak przyjrzymy się tym, które szczególnie rekomendujemy w praktyce polowej.

Verimark 200 SC

Verimark 200 SC to innowacyjny insektycyd zawierający substancję czynną cyjanotraniliprol – tę samą, co w popularnej Benevii – jednak w odróżnieniu od niej, Verimark może być stosowany już na etapie rozsady. Dzięki temu działa od samego początku, systemicznie zabezpieczając rośliny poprzez system korzeniowy.

• Substancja czynna: cyjanotraniliprol

• Termin stosowania: od fazy 2–5 liści (BBCH 12–15), najlepiej 2-3 dni przed wysadzeniem rozsady.

• Dawka: 15 ml/1000 roślin

Verimark 200 SC 1l

2450,00 zł

Kup teraz

Benevia 100 OD​

Środek Benevia 100 OD sprawdzony środek na śmietkę, charakteryzuje się szerokim spektrum działania, nowatorskim i szybkim mechanizmem zwalczania szkodników, a jednocześnie jest bezpieczny dla owadów pożytecznych i środowiska, zapewniając trwałą ochronę nawet przy zmiennej pogodzie. Należy unikać deszczowania roślin po aplikacji przez 2 dni aby nie spłukać środka z liści.

Aby zwiększyć skuteczność środka zalecamy dodać adiuwant pochodzenia naturalnego np. Olejan.

• Substancja czynna: cyjanotraniliprol

• Szybkie działanie: Preparat paraliżuje szkodniki w ciągu kilku minut od aplikacji, zatrzymując ich żerowanie i minimalizując szkody w uprawach. ​

• Odporność na zmywanie: Benevia wykazuje odporność na zmywanie przez deszcz, co zapewnia długotrwałą ochronę roślin nawet w niesprzyjających warunkach pogodowych. ​

• Innowacyjny mechanizm działania: Dzięki substancji czynnej cyjanotraniliprol, środek skutecznie zwalcza szkodniki, które uodporniły się na inne substancje czynne, co czyni go idealnym wyborem w strategii rotacji środków ochrony roślin.

• Termin stosowania: od fazy drugiego liścia właściwego do końca fazy dojrzałości zbiorczej (BBCH 12–49), po stwierdzeniu wylotu pierwszych muchówek

• Zalecana dawka dla jednorazowego zastosowania: 400-500 ml/ha.

Benevia 100 OD 1l

855,00 zł

Kup teraz

Karate Zeon 050CS

Karate Zeon 050 CS to insektycyd o działaniu kontaktowym i żołądkowym, przeznaczony do zwalczania szkodników gryzących i ssących w uprawach rolniczych, sadowniczych i warzywnych w tym śmietki kapuścianej. To dobre rozwiązanie, gdy chcemy zastosować preparat oparty na innej substancji czynnej niż cyjanotraniliprol, zawarty w Benevii i Verimarku.

• Substancja czynna: lambda-cyhalotryna

• Dawka: 0,2 l/ha jednorazowo.

Termin stosowania: od fazy końcowego rozwoju liści do początku formowania główek (BBCH 20–39), po wylęgu pierwszych larw i masowym wylocie muchówek.

Karate Zeon 050CS 1l, owadobójczy, mszyca, stonka

164,50 zł

Kup teraz

Delia Stop – preparat mikrobiologiczny

DeliaSTOP to mikrobiologiczny preparat przeznaczony do stosowania doglebowego w formie oprysku. Zawiera wyselekcjonowane szczepy bakterii oraz wyciągi roślinne, które wspierają rozwój korzystnej mikroflory w strefie korzeniowej roślin kapustowatych. Dzięki temu rośliny stają się mniej atrakcyjne dla szkodników, takich jak śmietka kapuściana, co ogranicza ich zasiedlanie.

Zalety stosowania DeliaSTOP:

• Może być stosowany w uprawach ekologicznych

• Ogranicza zasiedlanie roślin przez larwy śmietki kapuścianej poprzez poprawę mikroflory w strefie korzeniowej.

• Wspomaga regenerację roślin po stresie wywołanym żerowaniem szkodników.

Delia STOP 100g

108,00 zł

Kup teraz