Śmietka cebulanka – jak rozpoznać i zwalczać? Oprysk na śmietkę

Śmietka cebulanka to jeden z najgroźniejszych szkodników występujących w uprawach warzyw cebulowych w Polsce. Powoduje znaczące straty w plonach, atakując zarówno młode siewki, jak i dojrzałe rośliny. W poniższym artykule przybliżymy charakterystykę tego szkodnika, metody jego rozpoznawania oraz skuteczne sposoby zwalczania, które pozwolą ochronić Twoje uprawy przed jego destrukcyjnym działaniem.

Czym jest śmietka cebulanka?

Śmietka cebulanka (Delia antiqua) należy do rzędu muchówek i jest jednym z najgroźniejszych szkodników dla grupy warzyw cebulowych. Szkodnik ten występuje powszechnie na terenie całego kraju i corocznie stwarza poważne zagrożenie dla upraw cebuli, porów, czosnku, szalotki oraz szczypiorku.

Dorosłe muchówki mają długość około 6-7 mm. Samice charakteryzują się oliwkowoszarym ubarwieniem, natomiast samce są żółtoszare. Ich ciało pokryte jest czarnymi szczecinkami, a skrzydła są przezroczyste. Jaja śmietki są białe, podłużne, o długości około 1-2 mm. Larwy natomiast mają żółtobiały kolor, beznożny, robakowaty kształt i mogą osiągać długość do 7-8 mm.

Śmietka cebulanka – cykl życiowy i rozwój

Śmietka cebulanka występuje w dwóch pokoleniach w ciągu roku. Zimuje w stadium bobówki w glebie, w miejscu wcześniejszego żerowania larw. Pierwsze pokolenie pojawia się pod koniec kwietnia i w maju, stwarzając największe zagrożenie dla młodych roślin, szczególnie tych uprawianych z siewu, znajdujących się w fazie 1-3 liści.

Muchy pierwszego pokolenia składają jaja u nasady roślin lub w ziemi, a wylęgające się z nich larwy żerują od maja do początku lipca. Dorosłe osobniki odżywiają się nektarem kwiatów, natomiast larwy żerują na roślinach uprawianych i dziko rosnących z podrodziny czosnkowatych. Drugie pokolenie pojawia się od połowy lipca, a jego larwy żerują od końca lipca aż do zbiorów, uszkadzając cebulę w okresie łamania się szczypioru. Mogą być także przenoszone do pomieszczeń przechowalniczych wraz z porażonymi warzywami, gdzie kontynuują swoje szkodliwe działanie.

Jak rozpoznać uszkodzenia powodowane przez śmietkę cebulankę?

Rozpoznanie obecności śmietki cebulanki na plantacji jest kluczowe dla skutecznej ochrony upraw. Oto charakterystyczne objawy żerowania tego szkodnika:

Uszkodzenia młodych roślin: Larwy przeważnie uszkadzają korzenie i wgryzają się do roślin, niszcząc piętkę. U młodych siewek cebuli liść sercowy (środkowy) daje się bardzo łatwo wyciągnąć, gdyż gnije u podstawy – jest to charakterystyczny objaw występowania larw śmietki.

Zmiany w wyglądzie liści: W wyniku uszkodzeń liście szczypioru matowieją, żółkną, a w rezultacie zasychają. Młode rośliny z żerującymi wewnątrz larwami więdną.

Uszkodzenia cebul: W starszych cebulach, zwłaszcza podczas żerowania drugiego pokolenia, larwy atakują okolice piętki i wchodzą pomiędzy mięsiste łuski, drążąc w nich korytarze. Uszkodzone rośliny zaczynają gnić i nie nadają się do przechowywania.

Występowanie placowe: W przypadku młodych cebulek objawy występują placowo, ponieważ drobne muchy śmietki składają jaja pomiędzy łuski cebul rosnących w niewielkiej odległości od siebie.

Objawy w upalne dni: W upalne dni i przy niedostatku opadów atmosferycznych szczypior więdnie ze względu na uszkodzenia powodowane przez larwy śmietki.

Metody zapobiegania i zwalczania

Profilaktyka

Zgodnie z założeniami metody integrowanej, podstawę ochrony roślin powinny stanowić działania zapobiegawcze, niedopuszczające do nadmiernego namnożenia się szkodnika:

• Płodozmian: Należy zachować co najmniej 4-letnią przerwę w uprawie roślin z tej samej grupy (warzywa cebulowe). W przypadku chorób i szkodników glebowych zaleca się nawet przerwę 6-letnią.

• Odpowiednia lokalizacja uprawy: Unikaj sąsiedztwa upraw cebuli ozimej bądź porów zostawionych na zimowanie w polu, które mogą być źródłem nalotu śmietki wiosną. Nie lokuj uprawy w pobliżu długo kwitnących roślin (wieloletnie motylkowe, plantacje nasienne), które są źródłem nektaru dla dorosłych śmietek.

• Zabiegi agrotechniczne: Mechaniczne uprawki glebowe, jak orka zimowa lub uprawki wiosenne (kultywatorowanie, bronowanie) przyczyniają się do wyrzucenia poczwarek śmietki na powierzchnię ziemi, gdzie giną od niskich temperatur bądź są zjadane przez ptaki.

• Przyspieszenie terminu siewu: Dzięki wcześniejszym wschodom, w momencie pojawienia się śmietki na plantacji, rośliny osiągają fazę wzrostu, w której są mniej atrakcyjne dla szkodnika i przez to słabiej zasiedlane.

• Stosowanie osłon: Użycie agrowłókniny tworzy barierę mechaniczną, uniemożliwiającą owadom dostanie się do roślin. Ważne jest dokładne przyciśnięcie brzegów oraz zwalczenie chwastów pod osłoną, które mogą podnosić i dziurawić osłony, umożliwiając swobodny dostęp szkodnikom.

Śmietka cebulanka – monitoring i lustracje

Skuteczność zabiegów zwalczających zależy od precyzyjnego wyznaczenia terminów ich wykonania:

• Lustracje pola: Co kilka dni należy wykonywać obserwacje plantacji w celu znalezienia jaj składanych przez śmietkę na glebie przy podstawie roślin. Podczas jednej lustracji obserwujemy rośliny na 1 metrze bieżącym rzędu, w co najmniej 3-5 miejscach na polu.

• Próg szkodliwości: Za próg szkodliwości uznaje się znalezienie 2-3 roślin z jajami śmietki na 1 mb rzędu.

• Żółte tablice lepowe: Można wykorzystać je do monitorowania nalotu muchówek, ale wymaga to dobrej znajomości wyglądu szkodnika.

Oprysk na śmietkę cebulankę – co stosować?

W skutecznej ochronie upraw cebulowych przed śmietką cebulanką kluczowy jest wybór odpowiednich preparatów ochronnych. Na rynku dostępne są zarówno insektycydy chemiczne, jak i biologiczne, które właściwie zastosowane mogą znacząco zredukować populację tego szkodnika. Poniżej przedstawiamy najskuteczniejsze preparaty, które warto uwzględnić w programie ochrony.

Benevia 100 OD

Benevia 100 OD – to bardzo skuteczny preparat przeciwko śmietce cebulance, wyróżniający się kompleksowym działaniem i nowoczesnym mechanizmem zwalczania szkodników. Jest przyjazny dla organizmów pożytecznych i środowiska, zapewniając długotrwałą ochronę również w zmiennych warunkach atmosferycznych. Po aplikacji należy unikać nawadniania przez minimum 48 godzin, aby preparat nie został zmyty z powierzchni roślin. Dla zwiększenia efektywności warto zastosować naturalny adiuwant, na przykład Olejan 85 EC.

• Substancja aktywna: cyjanotraniliprol

• Efekt działania: Paraliżuje szkodniki w ciągu kilku minut od zastosowania, przerywając ich żerowanie i minimalizując uszkodzenia roślin

• Wytrzymałość na czynniki atmosferyczne: Wysoka odporność na zmywanie przez deszcz gwarantuje utrzymanie ochrony nawet podczas opadów

• Unikalny mechanizm działania: Dzięki zawartości cyjanotraniliprolu skutecznie eliminuje również szkodniki odporne na inne substancje, co czyni go doskonałym elementem w rotacji środków ochronnych

• Optymalny termin aplikacji: od etapu rozwojowego drugiego liścia do końcowej fazy dojrzewania (BBCH 12-49), po zaobserwowaniu pierwszych dorosłych muchówek

• Dawkowanie: 750 ml / ha + 1l Olejanu

Karate Zeon 050 CS

Insektycyd działający kontaktowo i żołądkowo, stworzony do kontrolowania szkodników o różnym sposobie żerowania, w tym również śmietki cebulowej. Stanowi wartościową alternatywę dla preparatów bazujących na cyjanotraniliprolu, co pozwala na odpowiednią rotację substancji czynnych w programie ochrony.

• Substancja aktywna: lambda-cyhalotryna

• Dawkowanie: 125 ml / ha

• Optymalny termin stosowania: Zabieg wykonać w okresie nalotu muchówek, to jest na początek
kwitnienia bzu lilaka

Mospilan 20 SP

Preparat o przedłużonym działaniu, który penetruje tkanki roślinne, zapewniając skuteczną i długotrwałą ochronę przed śmietką cebulanką. Efektywność środka utrzymuje się przez wiele dni, zabezpieczając uprawę przed kolejnymi atakami.

• Szybka absorpcja przez roślinę zapewnia odporność na zmywanie przez opady

• Natychmiastowe przerwanie żerowania szkodników po zastosowaniu

• Kontroluje szerokie spektrum organizmów szkodliwych

• Ekonomiczne rozwiązanie przy zachowaniu wysokiej skuteczności

• Efektywne działanie w szerokim zakresie temperatur

• Dawkowanie: 0,2kg /ha

DeliaSTOP

Ekologiczny preparat mikrobiologiczny do aplikacji doglebowej. Zawiera starannie wyselekcjonowane kultury bakterii oraz ekstrakty roślinne, które wspierają rozwój korzystnych mikroorganizmów w obrębie systemu korzeniowego warzyw cebulowych. W efekcie rośliny stają się mniej podatne na atak śmietki cebulowej.

• Dopuszczony do stosowania w rolnictwie ekologicznym

• Redukuje zasiedlanie roślin przez larwy śmietki poprzez poprawę mikrobiologicznego środowiska korzeni

• Wspomaga procesy regeneracyjne roślin po uszkodzeniach wywołanych przez szkodniki

• Dawkowanie: 100g/ ha.

Podsumowanie

Śmietka cebulanka stanowi poważne zagrożenie dla upraw warzyw cebulowych. Skuteczna ochrona wymaga kompleksowego podejścia, obejmującego zarówno działania profilaktyczne, jak i bezpośrednie metody zwalczania. Kluczowe znaczenie ma prowadzenie regularnych lustracji plantacji oraz stosowanie odpowiednich zabiegów w optymalnych terminach.

Największe straty śmietka powoduje, gdy rośliny z siewu znajdują się w fazie 2-6 liści, a także w okresie zasychania szczypioru, gdy larwy drugiego pokolenia uszkadzają piętkę i wchodzą pomiędzy mięsiste łuski cebuli. Pamiętajmy, że wczesne wykrycie i przeciwdziałanie zagrożeniu pozwala ograniczyć straty plonu i zachować dobrą jakość warzyw cebulowych.

Oferujemy profesjonalne środki ochrony roślin do zwalczania śmietki cebulanki – skontaktuj się z naszymi doradcami, aby uzyskać więcej informacji na temat doboru odpowiednich preparatów dla Twojej uprawy.

Źródła wykorzystane w tworzeniu artykułu:

https://www.koppert.pl/szkodniki/muchowki/smietka-cebulanka