Kiła kapusty – objawy, profilaktyka, zwalczanie

Kila kapusty to jedna z najpoważniejszych chorób roślin kapustnych, która od lat stanowi wyzwanie dla rolników na całym świecie. Jej obecność w uprawach wiąże się z istotnymi stratami plonów oraz trudnościami w skutecznym zwalczaniu patogenu. Problem ten zyskuje na znaczeniu w obliczu zmian klimatycznych i intensyfikacji produkcji rolniczej, co sprawia, że poszukiwanie efektywnych metod zapobiegania i walki z chorobą staje się priorytetem.

Co to kiła kapusty?

Kiła kapusty, wywoływana przez pierwotniaka Plasmodiophora brassicae, to groźna choroba roślin z rodziny kapustowatych, która może powodować znaczne straty w uprawach. Patogen ten poraża m.in. kapustę, kalafior, brokuły, rzepak czy gorczycę, rozwijając się wyłącznie wewnątrz żywych organizmów roślinnych. Najbardziej wrażliwa na infekcję jest kapusta pekińska, a głównym źródłem zakażenia bywa zainfekowana rozsada, zwłaszcza produkowana w tym samym stanowisku przez kolejne lata.

Rozprzestrzenianie się choroby jest wynikiem kilku czynników. Do najważniejszych należą:

• wzrost upraw monokulturowych

• ograniczona liczba zabiegów agrotechnicznych

• wyjątkowa żywotność zarodników przetrwalnikowych, które mogą przetrwać w glebie nawet przez dekadę bez kontaktu z rośliną żywicielską

Optymalne warunki do rozwoju Plasmodiophora brassicae to temperatura między 22 a 25°C oraz wysoka wilgotność podłoża i powietrza. Choroba rozwija się szczególnie intensywnie na glebach kwaśnych o pH 5,3–5,7, gdzie ograniczona jest zdolność roślin do pobierania wody i składników odżywczych.

Zarodniki patogenu przenikają do korzeni roślin przez włośniki i w wilgotnym podłożu rozprzestrzeniają się w formie zarodników pływkowych. Problemem są nie tylko pola uprawne, ale także produkcja rozsady pod osłonami, zwłaszcza na zakażonym podłożu lub w torfowym substracie. W umiarkowanych i chłodnych warunkach (poniżej 15°C) rozwój choroby przebiega wolniej, jednak wyższe temperatury sprzyja jej rozwojowi.

Kiła kapusty to poważne wyzwanie dla producentów warzyw, wymagające odpowiedniej profilaktyki i zarządzania glebą, by ograniczyć ryzyko strat w uprawach.

Kiła kapusty – objawy

Objawy kiły kapustnych są najbardziej widoczne na korzeniach roślin i łatwo je zaobserwować po wykopaniu z ziemi. Na korzeniach pojawiają się charakterystyczne narośla lub guzy, początkowo biało-kremowe, które z czasem brunatnieją, pękają i gniją. Zainfekowany system korzeniowy jest znacznie osłabiony – często brakuje korzeni bocznych i włośnikowych, co utrudnia roślinie pobieranie wody i składników odżywczych. W efekcie roślina doświadcza stresu fizjologicznego, który prowadzi do jej osłabienia i zahamowania wzrostu.

Choroba wpływa także na części nadziemne. Rośliny mogą wykazywać żółte lub czerwono-fioletowe przebarwienia na liściach, które są mniejsze niż zwykle. Widać także objawy takie jak przedwczesne kwitnienie, więdnięcie, a w skrajnych przypadkach całkowite zamieranie roślin. W przypadku kapusty i innych warzyw kapustowatych objawy te często towarzyszą deformacjom korzeni, podczas gdy u rzepaku ozimego dodatkowym problemem jest spadek odporności na niskie temperatury, co zwiększa ryzyko uszkodzeń mrozowych.

Warto pamiętać, że objawy kiły kapusty mogą być mylone z innymi problemami, np. uszkodzeniami spowodowanymi przez chowacza galasówka lub zgorzel siewek. Jednak narośle spowodowane przez chowacza są gładkie, zielone i wypełnione larwami, a guzy od kiły kapusty ostatecznie gniją i rozpadają się. Świadomość charakterystycznych objawów tej choroby jest kluczowa dla skutecznego jej rozpoznania i wdrożenia odpowiednich działań.

Profilaktyka kiły kapusty – jak zapobiegać chorobie?

Skuteczna profilaktyka kiły kapusty opiera się na zasadach integrowanej ochrony roślin, łączących działania agrotechniczne, chemiczne i biologiczne. Kluczowe znaczenie ma utrzymywanie gleby w odpowiednich warunkach, przestrzeganie zasad zmianowania oraz wybór odpornych odmian roślin.

Podstawowym zabiegiem profilaktycznym jest wapnowanie gleby, które pomaga utrzymać jej pH w zakresie 6,5–7,2, co hamuje rozwój zarodników patogenu. Warto również stosować nawozy, takie jak cyjamid wapnia, które wzbogacają glebę, a jednocześnie ograniczają rozwój szkodliwych mikroorganizmów.

Zmianowanie upraw jest kolejnym ważnym elementem zapobiegania. Zaleca się unikanie uprawiania roślin kapustowatych na tym samym stanowisku przez 4–5 lat. W zmianowaniu warto wprowadzać gatunki niewrażliwe na Plasmodiophora brassicae, np. zboża, ziemniaki czy rośliny motylkowate. Na rynku coraz popularniejsze są odmiany kapust i kalafiorów bezkiłowych.

Aby ograniczyć źródła infekcji, należy usuwać porażone resztki roślinne i chwasty, takie jak tasznik pospolity czy tobołki polne, które mogą być żywicielami patogenu. Resztki roślinne warto przyorywać lub stosować preparaty przyspieszające ich rozkład, co zmniejsza liczbę zarodników przetrwalnikowych w glebie.

Ważne jest również odpowiednie przygotowanie gleby do uprawy – poprawa jej struktury, wzbogacenie w kwasy humusowe oraz stosowanie preparatów mikrobiologicznych. W produkcji rozsady należy unikać skażonych podłoży i stosować zaprawianie nasion oraz korzeni preparatami ochronnymi. Na stanowiskach rozsadnikowych, w tunelach foliowych i na stołach warto przeprowadzać chemiczne odkażanie gleby oraz narzędzi.

Regularna kontrola pól, unikanie przenawożenia azotem oraz utrzymywanie prawidłowej obsady roślin również przyczyniają się do ograniczenia ryzyka choroby. Dodatkowo, przy pracy na zainfekowanych polach należy dokładnie czyścić maszyny rolnicze, aby uniknąć przenoszenia zarodników na inne uprawy.

Wybór odpornych lub tolerancyjnych odmian roślin to kolejny sposób na ograniczenie ryzyka wystąpienia kiły kapusty, co w połączeniu z innymi działaniami profilaktycznymi pozwala na skuteczne zmniejszenie strat w uprawach.

Zwalczanie – co stosować na kiłę kapusty?

Najskuteczniejszym sposobem na ograniczenie strat związanych z kiłą kapusty jest zapobieganie jej wystąpieniu. Jak już wspomniano, kluczowe znaczenie mają działania profilaktyczne, takie jak odpowiednie zmianowanie, wapnowanie gleby czy stosowanie odmian odpornych. Jednak w przypadku pojawienia się choroby w uprawie, polecamy zastosowanie środka Ernia 2.0, który wyróżnia się skutecznością zarówno w zwalczaniu, jak i ograniczaniu rozwoju Plasmodiophora brassicae.

Ernia 2.0 działa na dwa sposoby: zapobiega rozwojowi narośli u zdrowych roślin, a w przypadku zainfekowanych – zatrzymuje rozwój narośli, powodując ich wyschnięcie i odpadnięcie bez gnicia. Preparat stymuluje również intensywny rozwój korzeni, co pozwala roślinom na lepsze radzenie sobie ze skutkami infekcji i odbudowę systemu korzeniowego. Dodatkowo, wspiera odporność roślin, co pomaga im w walce z chorobą.

Zalecenia dotyczące stosowania:

• Moczenie sadzonek przed sadzeniem: Roztwór 4% do podlewania lub zamaczania sadzonek.

• Oprysk po wysadzeniu: Pierwszy zabieg 2 tygodnie po wysadzeniu w dawce 4 l/ha, a kolejny po 4 tygodniach w tej samej dawce. Zalecana ilość wody to 400–600 l/ha.

Środek jest bezpieczny w użyciu, nie wymaga okresu karencji ani prewencji, a dzięki temu, że nie pozostawia pozostałości, można go stosować nawet podczas zbiorów. Regularne monitorowanie plantacji oraz przestrzeganie zaleceń dotyczących stosowania Erni 2.0 pozwala na skuteczne ograniczenie strat spowodowanych kiłą kapusty.

Podsumowanie

Kiła kapusty to poważna choroba roślin kapustnych, wywoływana przez pierwotniaka Plasmodiophora brassicae, która prowadzi do znacznych strat w uprawach. Objawia się deformacjami korzeni, osłabieniem roślin i zahamowaniem ich wzrostu, a jej rozwój sprzyja kwaśna gleba, wysoka wilgotność i uprawy monokulturowe.

Aby skutecznie zapobiegać chorobie, możemy stosować różne działania profilaktyczne, takie jak wapnowanie gleby, które pozwala utrzymać jej odpowiednie pH i hamuje rozwój patogenu. Możemy również wprowadzać zmianowanie upraw, unikając sadzenia roślin kapustnych na tym samym stanowisku przez kilka lat. Warto wybierać odporne odmiany roślin, które są mniej podatne na infekcję, oraz regularnie monitorować stan plantacji, aby szybko reagować na pojawiające się objawy. Dodatkowo, mamy możliwość stosowania preparatów biologicznych i chemicznych, takich jak Ernia 2.0, które pomagają chronić rośliny przed zakażeniem i ograniczają rozwój zarodników patogenu. Dzięki tym działaniom możemy skutecznie ograniczać ryzyko wystąpienia kiły kapusty i chronić nasze uprawy przed stratami.

Kiła kapusty wymaga kompleksowego podejścia, łączącego agrotechnikę, zarządzanie glebą i odpowiedni dobór środków ochrony, aby minimalizować jej wpływ na uprawy i ograniczać straty.