Glifosat – co to jest i jak działa?
Glifosat to jeden z najczęściej stosowanych herbicydów na świecie, ceniony za skuteczność w zwalczaniu chwastów w rolnictwie, ogrodnictwie i innych branżach związanych z uprawą roślin. Jego wszechstronność i efektywność sprawiły, że stał się podstawowym narzędziem wielu rolników.
Co to glifosat?
Glifosat to organiczny związek chemiczny należący do grupy fosfonianów, który jest szeroko stosowany jako herbicyd, czyli środek chwastobójczy. Jego działanie polega na blokowaniu kluczowego enzymu – syntazy 5-enolopirogroniano-szikimowo-3-fosforanu, który jest niezbędny w procesie biosyntezy aminokwasów aromatycznych u roślin. W efekcie, rośliny poddane działaniu glifosatu przestają rosnąć i obumierają. Po raz pierwszy na rynku substancja ta pojawiła się w roku 1974 za sprawą firmy Monsanto, która wykorzystała ten związek w globalnie rozpoznawalnym herbicydzie: Roundup.
Jak działa glifosat?
Glifosat to aktywny składnik herbicydów totalnych, który działa systemicznie na rośliny. Oznacza to, że po aplikacji wchłaniany jest przez liście, a następnie transportowany do korzeni i innych aktywnie rosnących tkanek. Jego działanie polega na blokowaniu enzymu EPSPS (syntazy 5-enolopirogroniano-szikimowego), który jest kluczowy w procesie biosyntezy aminokwasów aromatycznych, takich jak tryptofan, tyrozyna i fenyloalanina. Co ważne, szlak szikimowy występuje wyłącznie u roślin, grzybów i niektórych mikroorganizmów, ale nie u zwierząt, co było argumentem przemawiającym za bezpieczeństwem glifosatów w stosowaniu.
Zahamowanie enzymu prowadzi do zahamowania wzrostu, zaburzeń w procesie fotosyntezy i śmierci rośliny. Glifosat działa efektywnie na chwasty jedno- i wieloletnie. Ma on wpływ także na gatunki odporne na inne herbicydy, i znajduje zastosowanie zarówno w rolnictwie, jak i w pielęgnacji terenów nieużytkowych.
Glifosat jest herbicydem nieselektywnym, co oznacza, że niszczy większość roślin, które mają z nim kontakt, niezależnie od gatunku. To właśnie ta właściwość środków ochrony roślin na bazie glifosatu, powoduje że są one nazywane środkami na „wszystko co zielone”. Z tego powodu najczęściej stosuje się go przed siewem upraw lub na polach obsadzonych roślinami odpornymi na glifosat (np. odmiany genetycznie modyfikowane).
Rola glifosatu w rolnictwie
Glifosat odgrywa kluczową rolę w nowoczesnym rolnictwie jako niezwykle skuteczny herbicyd o szerokim spektrum działania. Jego nieselektywna natura pozwala na eliminację zarówno chwastów jednoliściennych i dwuliściennych, co czyni go wszechstronnym narzędziem w zarządzaniu uprawami. Środki oparte na glifosacie, takie jak Marker 360 SL czy Agrosar 360 SL, działają systemicznie, dzięki czemu nie tylko niszczą chwasty widoczne na powierzchni, ale także zapobiegają ich odrastaniu.
Działanie glifosatu znacząco wspiera rolników w przygotowywaniu pól pod zasiew. Stosowanie oprysku pozwala skutecznie oczyścić glebę z chwastów, co zwiększa efektywność i rentowność upraw. Korzyści obejmują m.in. szybkie i skuteczne działanie, brak ograniczeń w doborze upraw następczych oraz możliwość stosowania w różnych warunkach klimatycznych. Ponadto, herbicydy glifosatowe są szczególnie cenne w eliminacji trudnych do zwalczenia gatunków chwastów i ich systemów korzeniowych.
W gospodarce rolnej glifosat umożliwia zmniejszenie intensywności prac mechanicznych, takich jak orka, co przyczynia się do oszczędności czasu i redukcji emisji dwutlenku węgla. Dzięki swoim właściwościom stał się nieodzownym elementem nowoczesnych strategii ochrony roślin.
Jak stosować glifosat? Podstawowe zalecenia i wytyczne
Stosowanie środków ochrony roślin na bazie glifosatu wymaga szczególnej ostrożności i przestrzegania określonych zasad, aby zapewnić skuteczność i bezpieczeństwo zarówno użytkownika, jak i środowiska. Oto kluczowe wytyczne:
• Zapoznanie się z etykietą produktu. Przed zakupem i zastosowaniem glifosatu należy dokładnie przeczytać etykietę produktu. Etykieta jest załączona do oferty sprzedaży oraz dostarczana z produktem. Jeżeli zostanie do Państwa dostarczony środek bez etykiety, należy to bezzwłocznie zgłosić do nadawcy i w żadnym wypadku takiego środka nie stosować. Etykieta zawiera szczegółowe informacje dotyczące dawkowania, terminów aplikacji oraz warunków stosowania. Znajdują się tam także wskazówki dotyczące środków ostrożności których należy przestrzegać.
• Zakup i uprawnienia użytkownika profesjonalnego. Jeśli środek przeznaczony jest wyłącznie dla użytkowników profesjonalnych, jego zakup i stosowanie są ograniczone do osób posiadających odpowiednie kwalifikacje. Osoba ta musi być pełnoletnia i ukończyć szkolenie z zakresu stosowania środków ochrony roślin. Tego rodzaju wymogi wynikają z regulacji prawnych i mają na celu ochronę zdrowia oraz środowiska. Na naszej stronie znajdą Państwo następujący dopisek w aukcjach środków ochrony roślin:
„Ze środków ochrony roślin należy korzystać z zachowaniem bezpieczeństwa. Przed użyciem przeczytaj etykietę oraz opis działania produktu. Środki ochrony roślin do użytku profesjonalnego mogą być nabyte tylko i wyłącznie przez osoby pełnoletnie oraz posiadające kwalifikacje wymagane od osób nabywających środki ochrony roślin określone w ustawie o środkach ochrony roślin. Niespełnienie powyższych warunków jest złamaniem regulaminu sklepu.”
• Ograniczenia i rotacje upraw. W przypadku desykacji (osuszania) upraw należy przestrzegać minimalnego okresu karencji, który wynosi od 7 do 14 dni przed zbiorem, w zależności od uprawy. Rotacja upraw po zastosowaniu glifosatu wymaga uwagi – należy upewnić się, że środki ochrony roślin nie wpłyną negatywnie na kolejny plon w płodozmianie. Niektóre rośliny mogą być bardziej wrażliwe na pozostałości glifosatu w glebie.
Status prawny glifosatu
Na podstawie rozporządzenia wykonawczego Komisji Europejskiej 2023/2660, glifosat został ponownie zatwierdzony do stosowania w Unii Europejskiej. Rozporządzenie to odnawia zatwierdzenie substancji czynnej na okres kolejnych 10 lat, do 15 grudnia 2033 roku. Decyzja ta zapadła po przeprowadzeniu przeglądów naukowych i konsultacji z Europejską Agencją Chemikaliów (ECHA) oraz Europejskim Urzędem ds. Bezpieczeństwa Żywności (EFSA).
To odnowienie jest wynikiem wieloletniej dyskusji i analizy naukowej, które koncentrują się na równoważeniu korzyści rolniczych ze skutkami ekologicznymi i zdrowotnymi. Rozporządzenie szczegółowo reguluje sposób, w jaki glifosat może być stosowany w państwach członkowskich UE, z zachowaniem ścisłych standardów bezpieczeństwa. Dodatkowe informacje można znaleźć bezpośrednio w treści dokumentu dostępnego pod adresem SIP Lex.
Podsumowanie
Glifosat jest kluczowym narzędziem współczesnego rolnictwa, ale jego stosowanie budzi liczne kontrowersje. Z jednej strony oferuje wysoką skuteczność w eliminacji chwastów i wspiera wydajność upraw. Dzięki temu zmniejsza się potrzeba intensywnych prac mechanicznych, co przekłada się na oszczędności czasu i zasobów. Z drugiej strony, nieselektywny charakter glifosatu oraz jego szerokie zastosowanie wymagają ostrożności, aby zminimalizować potencjalne skutki uboczne dla środowiska i zdrowia.
Decyzja o przedłużeniu zatwierdzenia glifosatu w UE do 2033 roku wskazuje na równoważenie korzyści rolniczych z troską o bezpieczeństwo ekologiczne. Kluczowe staje się odpowiedzialne i zgodne z przepisami użytkowanie tej substancji, co podkreśla konieczność edukacji użytkowników i przestrzegania wytycznych. Glifosat symbolizuje wyzwanie współczesnego rolnictwa: jak pogodzić potrzeby intensywnej produkcji żywności z dbałością o długofalową harmonię w środowisku naturalnym.
Źródła wykorzystane w artykule:
Data publikacji:
22-12-2024
Ostatnia edycja:
22-12-2024